Deze winter worden we niet gespaard van hoge gasprijzen. Niet enkel verwarmen wordt duurder, ook de prijzen van kunstmest gingen de afgelopen maanden sterk de hoogte in. Kunstmest gebruikt aardgas immers als grondstof, waardoor de prijzen tot driemaal hoger liggen dan vorig jaar. Alternatieve (biogebaseerde) meststoffen worden alsmaar interessanter. Dit creëert kansen voor biogasinstallaties die met digestaat, en afgeleide producten, een perfecte kunstmestvervanger in huis hebben. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van producten uit de biogassector en hoe ze te gebruiken.
Alternatieven voor kunstmest uit de mestverwerking
In Vlaanderen, een Nitraatgevoelige zone volgens de Nitraatrichtlijn, moet dierlijke mest onder de limiet van 170 kg dierlijke stikstof per hectare per jaar, toegepast worden. Binnen de totale (werkzame) stikstofnorm voor een bepaald gewas op een specifieke bodem, wordt vaak ook nog kunstmest toegepast, bovenop de 170 kg dierlijke stikstof per hectare. Ook andere mest, een meststof die niet beschouwd wordt als dierlijke mest of kunstmeststof is niet gebonden aan de dierlijke norm van 170 kgN/ha.
Kunstmest wordt gekenmerkt door een hoge werkzaamheid, wat betekent dat de toegediende (minerale) stikstof snel opgenomen kan worden door het gewas. Organische stikstof moet eerst gemineraliseerd worden vooraleer deze beschikbaar komt voor het gewas. Hierbij bestaat het risico dat de stikstof pas beschikbaar komt na de oogst van het gewas. In de onderstaande lijst wordt gefocust op producten met een hoog gehalte werkzame (minerale) stikstof die dus als alternatief kunnen beschouwd worden voor kunstmest (‘kunstmestvervangers’). Tevens is een hoge N:P verhouding een belangrijk criterium, omdat, los van de norm voor stikstof uit dierlijke mest, ook strenge fosfaatlimieten gelden in Vlaanderen. Een product met hoge N:P verhouding kan dus in hogere doseringen toegepast worden zonder aan te botsen tegen de geldende fosfaatlimieten.
Producten die toegepast kunnen worden als kunstmest
Spuiwater uit chemische wassers (ammoniumsulfaat) kan toegepast worden als kunstmest in Vlaanderen. Het gebruik moet bijgehouden worden in het kunstmestregister. Het product en de productie ervan worden uitgebreid besproken in de Nutricycle Vlaanderen brochure ‘Ammoniumsulfaat’.
Producten die toegepast worden als dierlijke mest
Digestaat
Als dierlijke mest vergist wordt, al dan niet samen met andere organische biologische afvalstromen in een co-vergistingsinstallatie, dan wordt het product (digestaat) als dierlijke mest gezien. Door de afbraak van snel afbreekbare organische koolstof in de vergister, bevat het digestaat vaak meer minerale stikstof dan de ingaande stromen. Hierdoor kan het stikstof sneller worden opgenomen door het gewas. Meer informatie over het gebruik van digestaat(producten) vindt u in de brochure over digestaatgebruik, afgeleid van de Code Goede Praktijk Digestaat.
Dunne fractie na scheiding
Als drijfmest of ruw digestaat uit een co-vergister, waarin ook dierlijke mest werd vergist, gescheiden wordt, verkrijgt men een dunne fractie waarin voornamelijk stikstof en kalium vervat zitten. Dit product moet toegepast worden als dierlijke mest. Fosfaat en organische stof worden geconcentreerd in de dikke fractie. De samenstelling van de dunne fractie is afhankelijk van het type mest, de ouderdom van de mest, het type scheiding (centrifuge of vijzelpers, al dan niet met polymeren),…
Effluent
Effluent na biologische mestverwerking of na stripping-scrubbing kan toegediend worden als een kaliumrijke meststof. Als de stikstof uit de ruwe mest voldoende verwijderd (biologische mestverwerking) of gerecupereerd (stripping-scrubbing) is, kan dit type effluent, mits een attest ‘meststof met lage stikstofinhoud’, onder bepaalde voorwaarden worden uitgereden in periodes waarin type 3 meststoffen zonder attest niet mogen worden uitgereden.
Producten die toegepast kunnen worden als ‘andere mest’
Digestaat, geproduceerd in een biogasinstallatie die geen dierlijke mest verwerkt, wordt als ‘andere mest’ beschouwd en is niet gebonden aan dierlijke bemestingsnorm van 170 kg N/ha/j. Net als digestaat met statuut dierlijke mest, wordt andere mest vaak gescheiden in een dunne en dikke fractie.
Noot: Dit artikel is met toestemming overgenomen van VCM ‘Alternatieven voor kunstmest uit de mestverwerking’.
foto: © Pixabay